Mobiele slachteenheid om het dierenwelzijn te verbeteren en korte toeleveringsketens te versterken
Wat was de uitdaging/het probleem dat werd aangepakt??
De operationele groep ‘Mobiele Slachteenheid’ (MSU) is ontstaan vanuit de constatering dat het kleinschalig is (biologisch) veehouders die voor directe verkoop hebben geslacht, hebben lange tijd moeite gehad met het vinden van een (biologisch-gecertificeerd) slachthuis op bereikbare afstand. Kleinere slachthuizen zijn gesloten en grotere slachthuizen zijn vaak niet uitgerust om een kleiner aantal dieren te slachten. De lange afstanden die met de dieren moeten worden afgelegd, zijn voor veel boeren en consumenten een knelpunt. De uiteindelijke vleeskwaliteit wordt ook negatief beïnvloed door de stress van de dieren die gepaard gaat met transport.
De operationele groep analyseerde in eerste instantie op basis van literatuurstudie de beschikbare kennis over mobiel slachten en stelde een lijst met vragen en actiepunten op.
The company “Steunpunt Korte Keten” (“Consultancy voor de Korte Voedselketen”) voerde een onderzoek uit onder veehouders naar hun interesse in mobiel slachten, hun verwachtingen, en behoeften. De typische vraag is om te slachten 1 of 2 runderen tegelijk. Voor pluimvee, de totale onderzochte vraag bedraagt ongeveer 35.000 dieren per jaar.
Odisee University College onderzocht de meerwaarde van mobiel slachten op het gebied van dierenwelzijn. De bewering dat de uiteindelijke vleeskwaliteit negatief wordt beïnvloed door de stress van de dieren die gepaard gaat met transport, was bevestigd.
De haalbaarheid op het gebied van voedselveiligheid, afvalverwerking, en milieuvergunningen werden in samenwerking met het FAVV geëvalueerd, OVAM, en de afdeling Milieu. Hoewel de wetgeving het moeilijk maakt om een MSU te implementeren, het maakt het niet onmogelijk.
Franse adviseur Grégory Lemercier van de Chambre d’agriculture d’Alsace is altijd op zoek naar nieuwe methoden om kennisuitwisseling tussen boeren te stimuleren, de economische haalbaarheid werd ingeschat. Een MSU voor pluimvee lijkt haalbaar als dat zo is 300 dieren worden tegelijk geslacht.
echter, voor vee, een minimum van 6 naar 7 dieren moeten in één keer worden geslacht om de operationele kosten te dekken. Er worden dan minder dieren geslacht, de kosten per dier stijgen snel naar onaanvaardbare niveaus.
Hoe heb je het probleem opgelost??
Wij hebben een oplossing gevonden voor het slachten van kleine hoeveelheden pluimvee op de boerderij. Dit maakt het voor kleine boeren mogelijk om een klein aantal pluimvee te telen en te commercialiseren, speciale stammen, of productiemethoden die niet passen in de industriële pluimveeproductie en -verwerking. Er is een kleine maar duidelijke marktvraag naar dit soort producten en korte voedselketens.
Op basis van bovenstaande resultaten lijkt een MSU voor pluimvee wellicht het meest haalbaar, zowel financieel, technisch gezien, en binnen het regelgevingskader. Daarom is er door een investeerder en exploitant een technisch en businessplan ontwikkeld om een MSU voor pluimvee in de praktijk te brengen 2022 in Vlaanderen.
Voor vee, de typische vraag van boeren om te slachten 1 of 2 dieren per keer is veel minder dan de minimaal vereiste hoeveelheid 6 of 7 dieren om de kosten te dekken. Dit wordt bevestigd door ervaringen van het Zweedse bedrijf Hälsingestintan, dat in Zweden een mobiele slachteenheid voor vee exploiteerde. Hier ook, economische haalbaarheid is de grootste uitdaging. Als mogelijk alternatief, we onderzoeken nu de mogelijkheid om vee op de boerderij te bedwelmen en te verbloeden voordat het karkas naar een nabijgelegen slachthuis wordt vervoerd voor verdere verwerking. Er zijn verschillende voorbeelden van deze techniek in Nederland en Duitsland. Het voordeel van deze techniek is dat de investerings- en exploitatiekosten aanzienlijk lager zijn dan bij een volledig mobiele slachtunit
Wat zijn de succesfactoren bij het oplossen van het probleem??
Waarschijnlijk de belangrijkste succesfactor is dat we met meerdere instellingen hebben samengewerkt, bedrijven en mensen, allemaal met hun eigen expertise. De gedeelde kennis was essentieel om oplossingen te vinden voor dit complexe project
Onverwacht mislukt, indien van toepassing
Het moeilijkste aspect is het voldoen aan de wettelijke eisen. Het kostte ons erg veel tijd om alle wettelijke vereisten te begrijpen en oplossingen te vinden om hieraan te voldoen.
Les geleerd
Er zijn 3 belangrijkste uitdagingen bij het plannen en implementeren van een kleinschalige mobiele slachteenheid voor pluimvee:
- Technisch
- Economisch
- Legaal (voedselveiligheid, omgeving, en afvalbeheer)
Het technische aspect lijkt het gemakkelijkst. Vanuit technisch oogpunt, het is perfect mogelijk om pluimvee in een mobiele unit te slachten.
Een economisch model laat zien dat een mobiele slachteenheid alleen concurrerend en rendabel is als de infrastructuur het hele jaar door voldoende wordt benut en er een minimum aan dieren per werkdag wordt geslacht.
Het moeilijkste aspect is het voldoen aan de wettelijke eisen, die vooral gericht zijn op grootschalige en niet-mobiele slachthuizen. Aan de meeste wetgeving zijn hoge kosten verbonden, waardoor het eerder economisch dan technisch moeilijk is om hieraan te voldoen.
Welke rol speelt de adviseur of adviesdienst binnen de praktijkcase?
BioForum (coördinatie, voedselveiligheid, en kwaliteitssysteem, technische en economische aspecten), samen met onderzoekers en adviseurs van Odisee University College (dierenwelzijn), Steunpunt Korte Keten (juridische aspecten van voedselveiligheid), Natuur & Vooruitgang België (ervaringen in Wallonië) and Innovatiesteunpunt (marketing) iedereen heeft aan dit project deelgenomen, het bijdragen en delen van de gespecialiseerde kennis van elk.
Kan jouw aanpak worden overgedragen en/of aangepast voor andere innovatie-uitdagingen en regio's??
Ja
Geschatte overdraagbaarheid op een schaal van 1 naar 5
(waar 1 is gemakkelijk en 5 erg moeilijk)
1
Voor het delen van de ervaring op de goede praktijk, please contact Paul Verbeke (paul.verbeke[Bij]bioforum.be)
